Paramaribo - Weer is er een ‘goede basis' gelegd. Het Nieuw Front wil nog eens vijf jaar, waardoor de bevolking ‘eindelijk profijt' zal hebben van de stabiliteit, zegt Ruth Wijdenbosch, zevende op kandidatenlijst van de NPS in Paramaribo. Het wordt haar ‘laatste termijn' als politica. "Als het ons weer wordt ontnomen, heb ik sowieso niet meer de puf om met het Nieuw Front in 2010 puin te ruimen."
Tekst Iwan Brave/dWT foto Werner Simons, de Ware Tijd 21 april 2005
Om de woensdag houdt Ruth Jeanette Wijdenbosch als parlementariër een spreekuur waarbij ‘iedereen' welkom. "Waarschijnlijk vinden de mensen dat de NPS te algemeen werkt, te veel naar nationale ontwikkelingen gaat. Maar mensen vergeten dat ze juist daarom voor de partij hebben gekozen", zegt ze.
Is de NPS binnen het Nieuw Front de partij die meestal de kastanjes uit het vuur haalt?
"Ik vind van wel. Hoewel vaker wordt gezegd dat we een creoolse partij zijn, gaat de NPS voor de belangen van alle bevolkingsgroepen. Het is niet zo dat we bijvoorbeeld voor die van Para en Coronie gaan en niet voor die van Wanica. De NPS probeert breed ontwikkeling te brengen. De indruk bestaat dat andere partijen zich meer bezig houden met de eigen groep, met mensen die op hun lijken, zoals dat wordt gezegd. Maar over het algemeen worden binnen het Nieuw Front de belangen van alle groepen behartigd. En elke groep – ook maatschappelijke of sociale – heeft zijn specifieke belangen die naar voren worden gebracht. Daarom is het belangrijk dat er binnen deze groep een katalysator is die kan zeggen: ‘Ho, iedereen is gelijk'. En zo'n goede katalysator is president Venetiaan. Men zegt weleens dat er onder hem geen daadkracht is, maar binnen het Nieuw Front worden beslissingen genomen op basis van consensus; vooral de twee grote partijen erin, maken dat je wat langer praat. Vandaar dat Venetiaan als NPS- voorzitter heeft gezegd dat het moeilijk wordt te regeren met nog een andere combinatie. Dat is niet zozeer principieel tegen bepaalde partijen gericht. Maar samenwerken met Desi Bouterse is voor mezelf niet mogelijk. Ik zal niet zeggen met heel de NDP, maar er zijn meerdere personen in die partij waarmee samenwerken principieel niet mogelijk is."
Waarschuwend geluid
En Jules Wijdenbosch van de VVV? "Ik heb niets tegen de persoon Wijdenbosch, wel tegen zijn werkwijze. Hij is iemand die wettelijke regels met de voeten treedt. Hij vindt dat hij cheques mag tekenen en de staat daarmee mag binden. Het geldt ook voor Henk Goedschalk en Errol Alibux. Goedschalk heeft voor zoveel ellende gezorgd. Hij heeft nooit een waarschuwend geluid vanuit de Centrale Bank laten uitgaan, zoals André Telting dat meerdere malen heeft gedaan. Hij en de minister Humphrey Hildenberg van Financiën zijn gekomen met regels van zelfstrafbaarstelling; dat zijn mensen waarmee ik kan werken, mensen die ‘nee' kunnen zeggen tegen een president. Maar Goedschalk gaf juist aanwijzingen hoe regels te omzeilen en zichzelf daarbij te bevoordelen. Persoonlijk ben ik iemand die qua regels strikt is."
Terugkomend op het onderwerp van ‘gebrek aan daadkracht' zegt Wijdenbosch dat economische ‘ordening' veel tijd in beslag heeft genomen. Er is een commissie Staatsschulden ingesteld en zelfs een ‘bureau voor de staatsschulden'. Deze ordening is zowel nationaal als internationaal van groot belang voor Suriname. "Men onderschat vertrouwen hebben in instituten als de regering en de Centrale Bank", zegt Wijdenbosch. "Komende uit de bankwereld weet ik dat dat van eminent belang is. Vroeger als men de naam ‘Suriname' hoorde, kon je makkelijk kredieten sluiten. Anno 2005 is dat vertrouwen weer op de drempel van herstel. De komende vijf jaar staan we binnen en kunnen we weer aan tafel schuiven."
Kijkende naar sociale toestanden in wijken; worden mensen dan niet vergeten? "Het lijkt alsof we uitsluitend kijken naar stabiliteit. Je hoort ook die kritiek: ‘kijk over die muur van stabiliteit'. Maar zonder kan je niet eten, niet doen aan armoedebestrijding, goede huisvesting, onderwijs en gezondheidszorg. Als die stabiliteit als basis er niet is, dan is het dweilen met de kraan open. Die stond wagenwijd open toen we in 2000 aantraden. Er waren zoveel schulden die eerst op een rij moesten worden gezet. Men onderschat dat, vandaar dat we veel werk in de campagne moeten steken. Die armoede zit diep. Elke keer laat het Nieuw Front deflatie achter, maar als er een andere regering komt, zitten we weer op het nulpunt."
Grote ontwikkelingen
Maar Wijdenbosch wil toch graag erop wijzen dat er wel degelijk ook aan andere zaken wordt gewerkt. Ze wijst erop dat in 2000 de AOV 35 Surinaamse dollar bedroeg en dat die systematisch verhoogd is naar 175 Surinaamse dollar. De overheid heeft weliswaar slechts zo'n 800 sociale woningen opgezet, maar daarnaast zijn door particulieren duizenden woningen gebouwd tegen 7 procent leenrente. Toegegeven, het kan allemaal beter.
"Er leven nog te veel mensen in armoede", geeft Wijdenbosch ruiterlijk toe. "Maar dat komt niet door het Nieuw Front, men kijkt wel naar ons. Maar ook ik kijk naar het Nieuw Front. Er moet een minimaal sociaal pakket komen waarop iedereen recht heeft. We staan aan de vooravond hiervan. Als het Nieuw Front nog eens vijf jaar krijgt, dan liggen er grote ontwikkelingen op stapel, waardoor de bevolking eindelijk profijt zal hebben van stabiliteit."
Zo ligt er een sectorplan Huisvestingsbeleid gereed met een budget van 18 miljoen euro, deels gefinancierd uit de eigen begroting, deels uit de verdragsmiddelen. Ze wijst ook op sectorplannen voor volksgezondheid en onderwijsvernieuwing. "De afgelopen periode was de meest actieve waardoor een goede basis is gelegd voor de komende tien jaren in de sociale sector", zegt Wijdenbosch.
Huisvesting is iets wat zij ‘op de voet' volgt. "Ik volg alle volkswoningbouwprojecten. We zijn bezig bestaande woningen op huurkoopbasis over te dragen. Voorlopig hebben we alle verhogingen van de huurprijs van volkswoningen aangehouden. Er ligt ook een andere projectfinanciering van China op stapel." Wijdenbosch is van mening dat Sociale Zaken ‘uit de sfeer van bedelen' moet worden gehaald. Van eminent belang daarbij is een samenwerking tussen Sociale Zaken en het Ministerie van Arbeid. "Ook de mensen zelf moeten uit die sfeer, vooral vrouwen", licht Wijdenbosch toe. "Ik kijk uit naar een totale transformatie, waarbij we naar gezinsbegeleiding moeten. De projecten moeten er op gericht zijn mensen economisch zelfstandig en weerbaar te maken. Men moet er trots op zijn dat je uit die armoedecyclus wordt gehaald. Men moet niet langer naar Sociale Zaken gaan voor alleen die sociale kaart of kinderbijslag, maar voor perspectief voor jou en je kinderen. En dat kan allemaal niet zonder die stabiliteit."
Opbeurend telefoontje
Er wordt meerdere malen gebeld. Een treurig telefoontje betreft het ernstige verkeersongeluk dat Luciën ‘Piertje' Piereau – de ‘officieuze bodyguard' van president Venetiaan – de nacht eerder is overkomen, na een partijvergadering in Para. Een ander telefoontje is opbeurend. "Iemand belt en zegt dat ze nu al een uitnodiging wil voor de inauguratie van onze president", lacht Wijdenbosch. De spirit lijkt inderdaad aanwezig. Ze wijst op de basis die eerder tussen 1991 en 1996 was gelegd, waarna de regeermacht werd weggekaapt. "Als het ons weer wordt ontnomen, heb ik in elk geval niet de puf om weer met Nieuw Front in 2010 puin te ruimen", zegt Wijdenbosch zorgelijk. "Gelukkig hoor ik jongeren ook zeggen: ‘Toch Nieuw Front, want andere regeringen breken alles af'. Jongeren vormen geen homogene groep. Je hebt een deel dat heel verstandig denkt, maar ook een deel dat heel rijk wil worden zonder werken. En als iemand dan dansend en huppelend op het podium komt, die onverklaarbaar rijk is geworden, dan is hij jouw idool."
Op de opmerking dat er ook weldenkende jongeren binnen de NDP zijn, zegt Wijdenbosch: "Maar als je ze confronteert met de Decembermoorden, de slachting van Moiwana, de moord op Gooding, Horb en Hawker en met al die militairen die zijn verdwenen of zogenaamd een zonnesteek hebben opgelopen, dan weten zij als intellectuele jongeren daarop geen antwoord. Of ze doen er stoer over. Maar een fundamentele discussie vermijden ze. Omdat ze weten dat als ze erbij stilstaan, ze het ook moeten veroordelen. Maar Bouterse is de jongste van de groep van grote partijleiders. Hij is ook een volksjongen. Daarnaast voelen bepaalde jonge mensen zich aangetrokken tot iemand die wakamantaal spreekt."
Wijdenbosch heeft 33 jaren in het bankwezen gewerkt, waarin afwisselende werk heeft gedaan. Afwisseling, daar houdt ze van. Daarom zijn vijf perioden in het parlement wel welletjes. Al vanaf 1987 is ze in de politiek. "Ik ben zo langzamerhand een veteraan", zegt ze met lichte zelfspot. Ook al komt het Nieuw Front weer in de coalitie, dan nog wil ze het daarna voor gezien houden. "Omdat jongeren moeten overnemen", motiveert zij. "We moeten meer vertrouwen in jongeren stellen en meer in ze investeren. Leiders denken vaak dat als ze opstappen, de zaak in elkaar zal donderen. Maar dat is niet waar. Onze democratie moet verfijnder worden. Ik ben voorstander van beperking van zittingsperioden voor bestuurlijke functies; alleen dan krijg je snellere doorstroming. Binnen politieke partijen worden bepaalde jongere personen als leider wel gedragen door de tweede en derde lijn, maar toch worden zij niet naar voren geschoven. Dat getuigt niet van politieke moed. De leiders in Suriname gaan lang door in leeftijd, waardoor er een generatiekloof kan ontstaan met jongeren. Tegen de tijd dat de volgende overneemt, dan is die ook al 70 jaar oud, maar wil ook enkele jaren leiden. Daarom zeg ik voor mezelf: ‘Mijn laatste periode'."
Volgende uitdaging
De reden waarom Wijdenbosch in 1987, na zeven jaren militaire dictatuur, in de politieke arena stapte, was herstel van democratie en rechtsstaat. "Hiervoor is inmiddels een goede basis gelegd", zegt zij. "Maar onderzoek naar schending van mensenrechten is nog steeds in de beginfase. Ik ben ervan overtuigd dat het ook hiervan iets terecht zal komen; Suriname zal geen uitzondering worden. Bij veel voormalige militaire dictaturen zie je dat het oplossen van mensenschendingen trager van de grond is gekomen."
Als vice-voorzitter heeft ze de tweede hoogste functie bekleed in het parlement, het controlerend orgaan van staatsmacht. "Ik prijs me gelukkig als enige vrouw een vijfde periode te kunnen doen; waarvan ik tweemaal vice-voorzitter ben geweest, dat kan niemand anders vertellen. Ik heb menigmaal als waarnemend voorzitter opgetreden en heb nooit iemand horen klagen: ‘Ram Sardjoe is weg en het werk ligt stil'. Dan is nog mijn enige volgende uitdaging het voorzitterschap van DNA."
Over het niveau van het parlement zegt ze: "Ik kijk uit naar meer professionals. Mensen moeten zich in specifiekere onderdelen verdiepen. We houden ons te weinig bezig met het algemeen beleid en bewegen te veel op het niveau van RR- en DR-raad. Ik ben ook voor meer efficiëntie binnen het parlement, met een strakkere spreektijd. Ik heb november vorig jaar in het Italiaanse parlement een Vrouwenwereldconferentie mogen voorzitten – wat ik als een hoogtepunt heb ervaren. Het ging over rechten van kinderen en jonge mensen. Na drie minuten schakelde de griffier je microfoon uit en ging die van de voorzitter weer aan."
Maar om efficiënt te kunnen werken, zijn een nieuw DNA-gebouw en een fulltime functie ‘hoogste prioriteit'. "Dat nieuwe gebouw moet er zeker komen in de komende vijf jaar", zegt Wijdenbosch. "Ik geloof ook erin dat het moet lukken aan de hand van onze prestaties, onze gedrevenheid en goede argumentatie de mensen ervan te kunnen overtuigen dat kiezen voor de toekomst een keuze voor het Nieuw Front is. Ik geloof erin dat het geld dat verdiend is en zal worden verdiend, geïnvesteerd zal worden in de mensen. Voor een groot deel is de moeilijke periode achter de rug. Als het de komende termijn er niet van komt, dan zal ik samen met hen teleurgesteld zijn."
