zaterdag 10 maart 2007

“Er Is Iets Mis Met Ons Kiesstelsel”


Paramaribo - "Maak het landelijk evenredig, stel een districtsparlement in, halveer De Nationale Assemblée en schaf de Ressortraad af." Zo reageert Maarten Schalkwijk, lijsttrekker van DOE in Paramaribo, op de constatering van het IDOS dat bijna de helft van de kiesgerechtigden in Paramaribo woont, maar dat nog altijd het kiesdistrictenstelsel geldt.

Tekst Iwan Brave/de Ware Tijd 15 april 2005 - foto DOEpartij.org

"Het zou er beter aan toe zijn met een landelijk evenredigheidsstelsel, maar dan moet er wel een oplossing worden gezocht voor vooral de kleine districten", voegt hij eraan toe.
Het huidige kiesdistrictenstelsel is vooral nadelig voor kleine partijen, want die halen vooral in de grotere districten de kiesdeler niet en doen dan vaak landelijk niet mee aan de verkiezingen vanwege financiële beperkingen. "Het is een feite een drain op je resources", zegt Schalkwijk over het huidige kiesstelsel. "Het is absurd dat je je aantal in Wanica behaalde stemmen niet mag optellen bij die van Paramaribo, waardoor drie maal driekwart zetel nul zetels blijft."
Hij staat niet alleen in deze kritiek. "Ook de UPS gaat voor het landelijk evenredigheidsstelsel", zegt Marijke Djwalapersad, UPS-lijsttrekker in Wanica, namens de combinatie UPS-DOE. "Het evenredigheidsstelsel is het meest democratische, want dan wordt niemand tekort gedaan en niemand overgewaardeerd. Elke stem telt even zwaar, waar die ook is uitgebracht."
Schalkwijk zegt dat in 2000 op basis van een landelijk evenredigheidsstelsel vijftien zetels naar derde partijen zouden zijn gaan, nu waren het slechts vijf. "Daardoor werd het Nieuw Front met zeven zetels overgewaardeerd", zegt hij. DOE zou minstens één zetel hebben gehaald. Djwalapersad zegt: "Decentralisatie ligt nog ver van ons af, zeker als het aan het Nieuw Front ligt."


Otmar Rodgers, fractieleider van het NF, wijst deze aantijging van de hand. "De mensen moeten maar eens terug in de geschiedenis duiken, dan zullen ze ontdekken wie het stelsel heeft bedacht; velen weten vaak niet waarover ze praten. De afvaardiging van De Nationale Assemblée moet een bepaald uitgangspunt hebben; als die niet langer rechtvaardig is, dan zal uitgekeken moeten worden naar wat redelijk en billijk is." Na deze voorzichtige formuleringen zegt hij uiteindelijk: "Als Paramaribo meer dan de helft van de kiezers heeft, maar nog geen derde van de zetels levert, dan is er iets mis."


Het huidige kiesstelsel komt uit de koker van de ‘revolutionairen', eind jaren '80 na de militaire dictatuur. Een van de geestesvaders is Jules Wijdenbosch, thans ‘nationaal lijsttrekker' voor de VVV. Hij is minder stellig over het loslaten van zijn geesteskind. "Ik waag me niet aan nattevingerwerk. We moeten het geheel evalueren. Het lijkt mij altijd goed dat te doen na verloop van tien tot vijftien jaar. Zolang de decentralisatie nog niet is volgroeid, dan is het huidige stelsel een goede zaak. Maar het lijkt mij goed als de nieuwe coalitie tot evaluatie overgaat."
Iedereen is het eens dat een evenredigheidstelsel niet kan zonder degelijke decentralisatie, anders kunnen de districten het definitief vergeten. "Je ziet dat de districtscommissaris niet veel kan doen", zegt Schalkwijk. "Vaak blijkt het geen onwil, maar men kan niet veel meer doen dan aan de bel trekken. Maar ook in Paramaribo is geen sprake van decentralisatie; kijk maar naar de verschillende wijken. Uiteindelijk wordt veel gefrustreerd door de centrale besluitvorming op regeringsniveau."
Djwalapersad: "Als we het gehele bestuursstelsel veranderen, met een volwaardig districtsparlement, een gekozen districtscommissaris, dan gaat het wel werken. Het is toch belachelijk dat bepaalde parlementariërs uit de districten over een loopbruggetje beginnen in De Nationale Assemblée; daar moeten internationale issues worden besproken!"
Dat betekent dat districtspolitici met landelijke ambities via een politieke partij in het parlement moeten komen. "Maar als we het systeem goed aanpakken, dan zullen mensen uit de districten niet eens zoveel behoefte daaraan hebben", weet Djwalapersad. "Maar dan moeten we ook overgaan tot financiële en administratieve decentralisatie." Schalkwijk tot slot: "Iedereen die sociaal of economisch wat wil hebben, trekt naar de grote stad vanwege het verouderde centralistische model.